Historia Gminy Raciążek

Herb gminy Raciążek

Gmina Raciążek

Teren, który obecnie zajmuje, w średniowieczu należał do biskupów włocławskich. Raciążek, to historyczna miejscowość o charakterze obronnym. pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynów w Mogilnie z 1066 roku. Jako własność biskupów włocławskich Raciążek pierwszy raz występuje w roku 1250 w dokumencie ks. kujawskiego Kazimierza syna Konrada Mazowieckiego, jako miejsce układów polsko – krzyżackich.

W roku 1265 stare grodzisko przebudowano na zamek. W 1317 roku Raciążek uzyskał status miasta na prawie magdeburskim. W 1397r. na zamku przebywała królowa Jadwiga, gdzie prowadziła pertraktacje z wielkim mistrzem Konradem Von Jungingenem o zwrot ziemi dobrzyńskiej. W kościelnym muzeum do dziś znajduje się ornat, który wyszedł spod ręki królowej. W 1402r. król Władysław Jagiełło na zamku odbierał hołd od Ulryka Von Osten, hrabiego Drezdenka, zaś    w 1404r. z Radą Królewską prowadził układy z Krzyżakami w efekcie których odzyskał ziemię dobrzyńską. W 1410r. po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem Władysław Jagiełło na raciąskim zamku zbierał siły i prowadził rozmowy pokojowe z zakonem Krzyżackim zakończone pokojem toruńskim w 1411r. W latach 1464 – 1500 nastąpiła gruntowna przebudowa zamku, zastosowano ornamentykę gotycką. W 1734r. biskup Krzysztof Szembek wzniósł pałac włoski z ogrodem. Był to pałac piętrowy z łamanym mansardowym dachem. Z upadkiem Polski pałac popadł w ruinę. Po rozbiorach Polski w 1795r. Raciążek wraz przyległymi ziemiami dostał się pod panowanie pruskie i dopiero po wojnach napoleońskich miasto znów znalazło się w granicach Królestwa Polskiego w 1815r. W 1827r. pruski administrator Sydow doprowadził do zniszczenia pałacu w efekcie czego rozebrano go do fundamentów a cegłę wywieziono do Torunia przeznaczając na budowę obory i stajni, dworu i browaru w Ostrowach i folwarku w Straszewie. W 1830r. w lecie przez Wisłę (prastarym korytem) obok Raciążka przeprawiała się armia carska gen Paskiewicza przez Brześć i Łowicz na Warszawę by stłumić powstanie listopadowe. W 1867r. władze carskie pozbawiły Raciążka praw miejskich za sprzyjanie powstaniu styczniowemu. W tym samym roku w wyniku reformy administracyjnej Raciążek trafia do powiatu nieszawskiego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918r. Raciążek znalazł się w granicach województwa warszawskiego, następnie pomorskiego a po II wojnie światowej w obrębie województwa bydgoskiego, potem włocławskiego. Siedziba powiatu została przeniesiona z Nieszawy do Aleksandrowa w 1932r. teren ten wchodził w obszar historyczno-geograficznej krainy Kujaw, wydzielonej w początku XX w. jako Księstwo Kujawskie.

Na zastój w rozwoju gminy wpłynęły także dwie wojny światowe. Oblicze gminy zmieniło się w okresie powojennym. Powstało wiele nowych domów, budynków gospodarczych, wszystkie domostwa zostały wyposażone w elektryczność i wodę. Polepszeniu uległ także stan dróg i komunikacja. Zmechanizowanie gospodarstw rolnych wpłynęło na wyniki osiągane przez rolników w szczególności uprawy roślinnej, przekraczając średnio krajową.

Gmina Raciążek położona jest w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego, we wschodniej części Powiatu Aleksandrowskiego, na lewym brzegu Wisły i zajmuje powierzchnię 32,89 km2. Siedzibą władz Gminy jest miejscowość Raciążek. Jest jedną z dziewięciu jednostek samorządowych Powiatu Aleksandrowskiego, o statusie gminy wiejskiej. Od zachodu sąsiaduje z Gminą Aleksandrów Kujawski, od północy z miastem Ciechocinek, od strony wschodniej z Gminą Czernikowo (Powiat Toruński), a od południa z miastem Nieszawa oraz Gminami: Waganiec i Koneck. W Gminie Raciążek położonych jest 8 sołectw. Jest to piąta pod względem obszarowym gmina Powiatu Aleksandrowskiego, która zajmuje 6,9 % jego powierzchni. Gminę Raciążek zamieszkuje 3 137 osób (stan na 31.12.2019 r.).Gmina posiada bardzo korzystne powiązania komunikacyjne zarówno drogowe jak i kolejowe. Do najważniejszych szlaków komunikacyjnych na terenie gminy należy Droga Krajowa  DK9 oraz państwowa linia kolejowa relacji Łódź – Toruń – Gdańsk.

W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej państwa Gmina Raciążek uległa likwidacji a jej obszar został podzielony pomiędzy ościenne gminy.  Z dniem 1 października 1982r. Gmina Raciążek znów pojawiła się na mapie administracyjnej kraju.  Mimo iż gmina ma charakter rolniczy, posiada także wiele walorów, które umożliwiają jej działanie na wielu płaszczyznach. Teren gminy jest w całości pokryty siecią wodociągową. Istnieje też sieć kanalizacyjna. Gmina stanowi atrakcyjny teren turystyczny zarówno ze względu na obiekty zabytkowej architektury jak i wyjątkowe walory przyrodnicze. Dla dzieci dostępne są place zabaw, Gminny Ośrodek Kultury i tereny rekreacyjne. W gminie funkcjonuje kompleks boisk z zapleczem socjalnym. Działa Gminny Klub Sportowy RKS Wzgórze Raciążek. Odbywa się tu wiele imprez kulturalnych i sportowych. Do najpopularniejszych należą: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Ferie Zimowe, Dzień Kobiet, Majówka, Rozgrywki Darta, Wakacyjna Przygoda, Dni Raciążka, Piknik Integracyjny „Postaw na Kaczkę” promujący dziedzictwo kulinarne powiatu aleksandrowskiego , Artystyczne Spotkania Zamkowe, „Aktywni 60plus , Wojewódzki Przegląd Dorobku Klubów Seniora, Przegląd Piosenki Dziecięcej “Doreminki”, Festiwal muzyki alternatywnej „Rock Hill, Gminne Dożynki. Wiele imprez organizowanych jest przez Gminny Ośrodek Kultury przy współudziale ze stowarzyszeniami: „Serpentyna”, „Klub Kobiet Kreatywnych” oraz Gminną Bibliotekę Publiczną w Raciążku.